Evropski zeleni plan predstavlja novu razvojnu strategiju usmjerenu na postajanje Evrope klimatski neutralnim kontinentom do 2050. godine temeljem dekarbonizacije energetskog sektora, ulaganjem u okolišno prihvatljive tehnologije i ulaganjem u energetsku efikasnost. Evropska unija očekuje da politiku dekarbonizacije implementiraju zemlje kandidati i potencijalni kandidati za članstvo, pa će se i od Bosne i Hercegovine tražiti sveobuhvatan plan dekarbonizacije sektora i implementacija drugih obaveza.
“Ako Bosna i Hercegovina i dalje bude kasnila s implementacijom EU energetskih politika, moguće je očekivati zaustavljanje procesa pristupanja članstvu u EU kao i posljedice ekonomskog karaktera“, upozorili su iz RESET-a, nedavno formirane thinktank nevladine organizacije, koja okuplja istaknute predstavnike stručne i akademske zajednice BiH i regiona.
Kako je istaknuto, to se odnosi na izostanak sredstava pomoći za energetsku tranziciju kao i uvođenje taksi, kako na izvoz električne energije proizvedene iz fosilnih goriva, tako i na robe proizvodne korištenjem električne energije proizvedene iz fosilnih goriva. Budući da je u 2019. godini 72% bh. izvoza išlo u zemlje EU, posljedice uvođenja ovih mjera su više no očigledne.
Djelovanje RESET-a fokusirano je na promoviranje multidisciplinarnog i inovativnog pristupa kreiranju politika transformacije energetskog sektora koje uvažavaju socio-ekonomsku održivost i pravičnu tranziciju. Provođenje potrebnih reformi i općenito transformacija energetike su složeni politički, ekonomski, tehnički, ekološki i socijalni procesi koji zahtijevaju konsenzus društvenih aktera.
“Pošto energetska tranzicija uzrokuje i negativne socijalne posljedice po pojedine društvene grupe (u BiH posebno uslijed očekivanog smanjenja proizvodnje i korištenja uglja) potrebno je planirati i realizovati programe pravične tranzicije koji uključuje i ekonomsko restrukturiranje regiona koji značajno ovise o fosilnim gorivima (regioni čija se ekonomija uglavnom oslanja na eksploataciju uglja). Stoga, Evropski zeleni plan predstavlja razvojnu šansu, ali i prijetnju za put bez povratka za elektroenergetski sektor u BiH“, poručili su iz RESET-a.
